Kastracja a sterylizacja. Na czym polega różnica?

Zapewne wielu z was używa słów kastracja i sterylizacja naprzemiennie, z myślą, że jest to ten sam typ zabiegu na zwierzętach, tylko na dwóch płciach. Jest kilka rzeczy, które są wspólne dla tych dwóch słow. Bez wątpienia są to zabiegi chirurgiczne przebiegające w znieczuleniu ogólnym. Wykonywane na układzie rozrodczym zwierzęcia uniemożliwiając dalszy rozród. Przyjęta została zasada, że kastracja dotyczy samców a sterylizacja samic. Jest to jednak błędna definicja. Oba te zabiegi wykonywane są zarówno u samców jak i u samic, jednak różnią się zakresem zabiegu.

Stosowanie jakiejkolwiek formy antykoncepcji u zwierząt jest bardzo ważnym aspektem. Właściciele czworonogów muszą być świadomi tego, jakie niesie za sobą konsekwencje nie stosowanie zabezpieczeń, czy nie wykonywanie zabiegów sterylizacji i kastracji u zwierząt. Począwszy od przepełnionych schronisk, po aspekty zdrowotne.
Już po wstępie na pewno nasunęło się Wam kilka pytań dotyczących tych zabiegów. W poniższym artykule postaramy się wyjaśnić wszelkie niejasności.

Na czym polega sterylizacja? Definicja

Według słownika języka polskiego sterylizacja to „zabieg chirurgiczny wykonywany w celu trwałego uniemożliwienia zajścia w ciąże lub pozbawienia zdolności płodzenia”. Sterylizacja to wciąż zabieg chirurgiczny, który polega na podwiązaniu i przecięciu nasieniowodów lub jajowodów. Sam zabieg sterylizacji uniemożliwia jedynie dalszy rozród, jednocześnie nie hamuje produkcji hormonów. Jest to operacja, która nie w pełni zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych chorób, np.: nowotworów układu rozrodczego, listwy mlecznej u samicy, stanów zapalnych macicy, ropomacicza, torbieli itp. W przypadku psów suka nadal może mieć cieczkę a pies będzie dalej odczuwał popęd seksualny i będzie zainteresowany samicami.

Na czym polega kastracja? Definicja

Definicję jaką podaje nam słownik języka polskiego to „u zwierząt i człowieka: operacyjne usunięcie gonad (jąder lub jajników) lub zniszczenie komórek rozrodczych promieniowaniami Roentgena”. Ten zabieg jest bardziej rozległy, ponieważ polega na usunięciu w całości gruczołów płciowych, tzn. jąder i jajników. W przypadku tej operacji skutki są nieodwracalne. Zwierzę nie produkuje już komórek rozrodczych a co za tym idzie samica nie zajdzie w ciąże, a pies nie ma możliwości zapłodnienia.

Kiedy przeprowadzić zabieg kastracji/sterylizacji? 

Warunkiem przeprowadzenia zabiegu kastracji bądź sterylizacji u psów jest osiągniecie przez zwierzę dojrzałości płciowej. Jest to również uzależnione od rasy psa. Rasy duże dojrzewają zdecydowanie później niż rasy małe. Zdarza się, w przypadku ras późnodojrzewających zabieg zalecany jest dopiero w ok. 8-10 miesiącu życia, w celu ustabilizowania się poziomów hormonów, gdyż wpływają one na późniejszy stan układu kostno-stawowego czworonoga. O tyle u suczek prostsze jest ustalenie wieku dojrzałości, gdyż w momencie jej osiągnięcia pojawia się cieczka, o tyle u psów trzeba określić szacunkowo wiek osiągnięcia dojrzałości płciowej, zwracając uwagę na rasę. Wybór właściwego momentu na wykonanie zabiegu jest bardzo ważne – przede wszystkim należy zwrócić uwagę na względy zdrowotne czworonoga.

U kotów jest to trochę łatwiejsze, ponieważ hormony nie mają takiego wpływu. Zabiegi można przeprowadzić w momencie kiedy kot osiąga 2,5-3 miesiąc życia, a nawet zalecone jest, że im szybciej tym lepiej.

Nie ma idealnie określonego czasu na wykonanie zabiegów sterylizacji czy kastracji, są jedynie zalecenia. Zważając jednak na liczne korzyści zdrowotne, jakie niosą ze sobą te zabiegi, warto zdecydować się prędzej, niż później.

Który z zabiegów wybrać i dlaczego warto się zdecydować?

Po zapoznaniu się z przebiegiem obu zabiegów na pewno nasunęło się Wam pytanie: który z zabiegów wybrać? Który będzie bezpieczniejszy? Jakie będą skutki/efekty uboczne danego zabiegu? Już niesiemy odpowiedź! :)
Zabieg sterylizacji ogranicza płodność, ale nie hamuje produkcji hormonów i nie zmniejsza ryzyka wystąpienia chorób nowotworowych układu rozrodczego. Niestety, ale zabieg sterylizacji nie daje 100% gwarancji nie wystąpienia zapłodnienia, gdyż po zabiegu może wystąpić ruja, która odpowiada za owulację. Natomiast zabieg kastracji daje więcej korzyści:

• całkowita gwarancja braku zapłodnienia,
• brak rui u samic i popędu seksualnego u samców,
• zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób
• ustabilizowanie problemów behawioralnych.

Oba z wyżej opisywanych zabiegów zapobiegają niechcianej ciąży, co wbrew pozorom jest bardzo istotne w momencie, gdy nie prowadzisz legalnej, zarejestrowanej hodowli. W tym przypadku rozmnażanie się zwierząt staje się dosyć kłopotliwe dla właścicieli. Po narodzinach i upłynięciu odpowiedniego czasu trzeba każdemu z młodych znaleźć dobry, odpowiedzialny i kochający dom a to wiąże się z wielką odpowiedzialnością.

Każde ze szczeniąt/kociąt generuje dosyć duże koszty związane z zakupem dodatkowej karmy, wizytami u weterynarza, szczepieniami czy odrobaczaniem. To jednak jedne z wielu argumentów, które raczej ukierunkowują nas żeby wykonać zabieg. Kastracja czy sterylizacja przyczyniają się do uniknięcia wielu chorób oraz problemów z zachowaniem zwierzęcia. Obojętnie czy mowa tu o samcach, czy o samicach, zalety znacznie przewyższają wady. Jeżeli nie jesteś hodowcą można uznać, że wad wykonania któregokolwiek z zabiegów nie ma. Bez wątpienia, niezależnie, czy zdecydujesz się na sterylizację, czy kastrację swojego pupila, na pewno pozytywnie wpłynie to na jego samopoczucie a przede wszystkim zdrowie.

Przedstawimy, więc zalety wykonania zabiegu kastracji u samic i samców.
SAMICE:

• Przede wszystkim zapobiega niechcianej ciąży,
• Zmniejsza ryzyko zapalenia macicy, nowotworem jajników, macicy oraz listwy mlecznej,
• W przypadku suczek bardziej konfliktowych – łagodnieje ich usposobienie i zanika zainteresowanie płcią przeciwną,
• Zanika cieczka i występowanie ciąży urojonej

SAMCE:

• W pierwszej kolejności reguluje gospodarkę hormonalną oraz wyrównuje poziom wydzielanego testosteronu, w związku z czym przyczynia się do zmniejszenia zachowań agresywnych oraz chęci dominacji,
• Zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów jąder, prostaty, guzów czy zapalenia moszny,
• Znaczenie terenu, próby kopulowania przedmiotów czy ucieczki z domu – te i inne niepożądane zachowania są ograniczone do minimum.

Oczywiście każdy z właścicieli psa czy kota zanim podejmie decyzję o wykonaniu zabiegu powinien skonsultować się z lekarzem weterynarii oraz wykonać szereg badań.

Jak długo mój zwierzak będzie dochodził do siebie po zabiegu?

Ze tego względu, że zabiegi wykonywane są pod pełną narkozą, w początkowym etapie po wybudzeniu, nasz pupil będzie otępiały oraz obolały. Ze względu na występujący
ból, może mieć również problemy z chodzeniem. Po naszej stronie pozostaje zapewnienie mu spokoju, wypoczynku i delikatnych spacerów tylko na smyczy oraz stosowanie się do zaleceń lekarza weterynarii.
Wielu z was zastanawia się, czy po zabiegu zwierzak zacznie tyć. Prawdą jest, że zdarza się, że jednym z efektów ubocznych jest spowolnienie metabolizmu. W takim
przypadku, a to na pewno zaleci również weterynarz, jest stosowanie odpowiedniej dla danego przypadku diety oraz dostosowanie jej do poziomu aktywności naszego zwierzaka. 

O karmieniu kota po sterylizacji pisaliśmy tutaj.

Podsumowując

Po przeczytaniu powyższego artykułu znajome już są różnicę między sterylizacją i kastracją. Wiemy przede wszystkim już, że są to dwa różne zabiegi, ale wykonywane na obu płciach. W większości przypadków wykonuje się kastrację, która w 100% uniemożliwia zapłodnienie oraz zapobiega wystąpieniu chorób. W tym przypadku weterynarz w całości usuwa jajniki i macice u samicy a u samców jądra. Jak już wcześniej wspomnieliśmy zalety znacznie przewyższają wady. Jednak trzeba mieć na uwadze, że drobne skutki uboczne występują i trzeba mieć ich świadomość. Głównym problemem po zabiegu może być spowolnienie metabolizmu u obu płci, jednak odpowiednio zaopiekowany zwierzak uniknie tego, o czym zapewne poinformuje specjalista i przekaże odpowiednie wskazówki.

Autor

Aleksandra Solecka